STRZELEC BAONU STOŁECZNEGO KUJAWSKO-POMORSKIEGO

Święto Niepodległości, 11 listopada 1938 r.

Dzień 11 listopada na pamiątkę odzyskania niepodległości obchodzono w dwudziestoleciu międzywojennym w sposób szczególny. Jednakże oficjalnie ustanowiono go Świętem Niepodległości dopiero ustawą z 23 kwietnia 1937 r. (Dz. U. z 1937 r. Nr 33, poz. 255), czyli prawie 20 lat po odzyskaniu niepodległości i do czasu wybuchuII wojny światowej oficjalne święto państwowe obchodzono tylko dwa razy - w roku 1937 i 1938.

Mimo to, także we wcześniejszych latach corocznie na reprezentacyjnych placach oraz ulicach miast Polski odbywały się uroczystości, których nieodłącznym elementem były wojskowe defilady.

Jedne z najwspanialszych uroczystości odbywały się w Warszawie drugiej połowy lat 30-tych - tutejsze wielkie wojskowe defilady odbierali najwyżsi dostojnicy państwowi - Prezydent RP Ignacy Mościcki oraz Wódz Naczelny, marszałek Edward Rydz - Śmigły. Wśród tłumów wiwatującej ludności Warszawy od Pola Mokotowskiego, ustrojonymi bielą i czerwienią flag narodowych Alejami Ujazdowskimi oraz ulicą Koszykową pośród najbardziej reprezentacyjnych gmachów ówczesnej Warszawy, maszerowali szwoleżerowie, artylerzyści, pancerniacy w rozpędzonych tankietkach, ciężkie moździerze holowane przez gąsienicowe ciągniki, spadochroniarze LOPP, uczniowie szkół podchorążych, ponad głowami których z szumem silników przemykały eskadry myśliwskie.

W takt marszów granych przez najlepsze wojskowe orkiestry drżała ziemia pod równym defiladowym krokiem fantastycznie maszerujących ósemkami kompanii piechoty. Ostrza bagnetów nałożonych zgodnie z ceremoniałem na karabinach piechurów rozświetlały niczym srebrnymi iskrami chłodny szary listopadowy dzień. Spośród doborowych oddziałów szczególnie wyróżniał się zawsze postawą i ubiorem Baon Stołeczny http://www.cytadela.aplus.pl/wsp_bs.htm - utworzony 11 marca 1936 r. w celu pełnienia służby reprezentacyjnej i wartowniczej w garnizonie warszawskim. Ostatnie przed wybuchem II wojny światowej Święto Niepodległości w dniu 11 listopada 1938 roku uświetnił Baon Stołeczny w składzie żołnierzy z jednostek D.O.K. VIII stanowiących od X 1938 do III 1939 szóstą zmianę Kujawsko-Pomorską.

Zmianę wystawiły następujące jednostki: z 4. Toruńskiej DP - 14., 63., 67. pp, z 15. Bydgoskiej DP - 59., 61., 62. pp, z 16. Grudziądzkiej DP - 64., 65., 66. pp.

Postać defilującego strzelca Baonu Stołecznego ukazana jest w scenerii reprezentacyjnych gmachów Uniwersytetu Warszawskiego, które zastępują przedwojenną Warszawę u zbiegu Alei Ujazdowskich i ulicy 6 Sierpnia (GISZ i MSWojsk.) - dziś w części już nie istniejących (dawna, osiemnastowieczna oś stanisławowska, biegnąca od Zamku Ujazdowskiego do Filtrów), a stanowiących zwartą zabudowę wzdłuż osi przemarszu defilady wojskowej podczas obchodów Święta Niepodległości w dniu 11 listopada 1938 roku.

Charakterystycznym elementem ubioru, który wyróżniał Baon Stołeczny spośród większości jednostek piechoty WP był fakt występowania szeregowych Baonu - niemal od jego powstania w 1936 roku - w umundurowaniu najnowszego wzoru. Należy tu przypomnieć, że zgodnie z rozkazem MSWojsk. umundurowanie nowego typu szeregowi otrzymywać mieli do użytku bieżącego dopiero po wyczerpaniu się zapasów szeroko używanych w wojsku aż po rok 1939 mundurów wz. 19. Baon Stołeczny jako reprezentacyjna, elitarna i wzorcowa jednostka był tą formacją, która najnowsze umundurowanie do użytku bieżącego otrzymała niemal natychmiast w chwili decyzji o jego zatwierdzeniu przez MSWojsk.

Żołnierze Baonu - wybierani najlepsi z najlepszych - przodowali w wyszkoleniu z musztry towarzyszącej ceremoniom powitań najwyższych przedstawicieli innych państw, oprawom uroczystości i świąt państwowych. W okresie lat 1938-1939 Baon Stołeczny wyróżniał się na tle pozostałych formacji bardzo charakterystycznym wykonywaniem komendy "Na ramię- broń!" - żołnierze Baonu unosili karabiny wysoko trzymając stopkę kolby w lewej dłoni ponad ładownicami w ten sposób iż rączka zamka wypadała nawet znacznie ponad ramieniem (nawiązanie do wyszkolenia Kompanii Zamkowej Prezydenta RP). Podczas gdy pozostałe formacje WP broń przenosiły zgodnie z opisem Regulaminu Piechoty cz. II - tj. znacznie niżej - rączka zamka karabinu niesionego na ramieniu wypadał na szerokość dłoni poniżej wszycia kołnierza.

Podczas defilady przed najwyższymi zwierzchnikami państwa i wojska Panem Prezydentem RP i Wodzem Naczelnym obowiązkowym było wystąpienie z bagnetem nałożonym na broń. Baon Stołeczny jako jeden z pierwszych wdrażał w życie wydany dopiero w 1938 r. dodatek do regulaminu piechoty pt. "Wytyczne szkolenia postawy zasadniczej i marszu defiladowego." (nowe elementy musztry znalazły się także w "Regulaminie Artylerii - Wyszkoleniu strzeleckim i pieszym" z tego samego, 1938 r.).

 

Strzelec Baonu Stołecznego występuje w zimowym ubiorze służbowym do wystąpień uroczystych.

Nakryciem głowy typowym dla oddziałów piechoty przy wystąpieniach uroczystych i honorowych jest polski hełm wz. 31. Okryciem wierzchnim w chłodny listopadowy dzień jest żołnierski sukienny płaszcz piechoty wz. 36 z widocznymi żółto-grantowymi barwami piechoty umieszczonymi na kołnierzu. Na naramiennikach płaszcza widoczne sukienne nasuwki z umieszczonymi stylizowanymi literami "BS" stanowiącymi emblemat Baonu Stołecznego (znanym z głowicy i prawego płata sztandaru, wręczonego 10 listopada 1936 r.). Emblemat wykonany jest z białego metalu. Poza wystąpieniami na wartowniczych posterunkach honorowych i w szykach zwartych żołnierze pełniący służbę w BS nosili numery lub emblematy swych macierzystych jednostek. Na dłoniach brązowe rękawice wełniane TYP 32.

Umundurowania dopełniają sukienne spodnie piechoty wz. 37 spięte u dołu sukiennymi owijkami. Obuwiem są trzewiki juchtowe wz. 31 obowiązkowo zaczernione i nienagannie wyczyszczone.

Oporządzenie w zestawie typowym przy wystąpieniach uroczystych - pas główny żołnierski wz. 31. z ładownicami polskimi wz. 22, bagnetem na żabce wz. 24 oraz tornister wz. 33 ze zrolowanym kocem. Mając na względzie reprezentacyjny charakter służby wymagano, by elementy skórzane ekwipunku żołnierzy Baonu Stołecznego były nowe, ze skóry niezniszczonej, niezczerniałej.

Uzbrojenie stanowi 7,92 mm karabin wz. 1898 Mauser z pasem skróconym. Na karabin nałożony jest bagnet wz. 24.

Pozował: Maciej Koszewski

Zdjęcia: Artur Szczepaniak