C Y T A D E L A

Sarna

Z dniem 1 czerwca 1923 roku (85 lat temu) utworzono Oficerską Szkołę Artylerii w Toruniu, o kursie dwuletnim i poziomie nauczania dostosowanym do praktycznych potrzeb służby liniowej.
Z czasem nastąpiła zmiana nazwy (1930 r.) na Szkołę Podchorążych Artylerii nawiązując do tradycji dawnej Szkoły Podchorążych.

Po licznych dyskusjach pomiędzy Departamentem Artylerii a Sztabem Głównym i zmianach w zadaniach Szkoły, po pięcioletnich doświadczeniach, zostały ostatecznie sformułowane jej zadania w latach 1928-1930 i pozostały bez zmian do końca istnienia Szkoły.

Można je streścić następująco:
Szkoła ma wyszkolić oficerów liniowych artylerii, przygotowanych całkowicię do pełnienia funkcji instruktorów oraz wszelkich czynności przewidzianych dla młodszego oficera w polu do dowódcy baterii włącznie.
Wyszkolenie praktyczne powinno być uzupełnione wiadomościami wiedzy ogólno-wojskowej, technicznej i matematyczno-przyrodniczej dla umożliwienia absolwentom dalszych studiów w dziedzinie wiedzy artyleryjskiej.
Absolwenci powinni być przygotowani do roli wychowawców żołnierza, zdolnych do podniesienia jego kultury i poczucia obywatelskiego.
Wyrabiać w wychowankach zamiłowanie do sportów i umiejętności organizacyjne. Dążyć również do zachowania odpowiedniego poziomu kultury osobistej i zalet towarzyskich.

Stosownie do tych zadań całość wyszkolenia i nauczania dzieliła się w Szkole na cztery zasadnicze grupy:

A - Grupa przedmiotów praktyczno-artyleryjskich i praktyczno-wojskowych, do których zaliczano dziewięć przedmiotów:
1. instrukcję strzelania
2. sprzęt artyleryjski
3. służbę polową
4. regulamin służby wewnętrznej
5. musztrę pieszą i wyszkolenie strzeleckie
6. jazdę konną
7. baterię zaprzężoną
8. działoczyny
9. wychowanie fizyczne

B - Grupa przedmiotów ogólno-wojskowych i ogólno-kształcących, do których zaliczano:
1. wyszkolenie saperskie 2. taktyka ogólna i piechoty 3. silniki 4. kolejnictwo 5. lotnictwo 6. obrona przeciwlotnicza 7. terenoznawstwo 8. organizacja i mobilizacja armii 9. historia wojen 10. łączność 11. gazoznawstwo 12. hygiena 13. hipologia 14. administracja 15. języki obce 16. psychologia i dydaktyka 17. obowiązki oficera 18. zarys prawa i ekonomii społecznej 19. ustrój państwa 20. służba informacyjno-wywiadowcza

C - Grupa przedmiotów teoretyczno-artyleryjskich o wyższym zakresie:
1. metalurgia i obróbka metali 2. balistyka wewnętrzna i zewnętrzna 3. teoria strzelania 4. zarys budowy dział 5. materiały wybuchowe 6. amunicja 7. broń małokalibrowa i towarzysząca 8. historia artylerii 9. balistyka opisowa 10. topografia artyleryjska 11. pomiary artyleryjskie

D - Grupa matematyczno-przyrodnicza:
1. geometria analityczna 2. analiza wyższa 3. mechanika i wytrzymałość materiałów 4. fizyka i elektrotechnika 5. chemia nieorganiczna i organiczna 6. rysunki techniczne 7. matematyka elementarna

Szczególny nacisk kładziono na grupę A oraz na pewne przedmioty z grupy B - jak terenoznawstwo i topografię.

Na czele Szkoły stał komendant z uprawnieniami dowódcy brygady.
Dyrektor Nauk był pomocnikiem komendanta odpowiedzialnym za pracę naukową i jej poziom.
Najmniejszą jednostką administracyjną była klasa, na czele której stał komendant w stopniu kapitana, odpowiedzialny za wychowanie i wyszkolenie w podstawowych praktycznych przedmiotach artyleryjskich.
Dwie klasy młodszego i starszego rocznika tworzyły baterię szkolną pod dowództwem majora, do którego obowiązków należała dyscyplina, wychowanie, szkolenie praktyczno-artyleryjskie i prowadzenie ostrych strzelań.
Baterie szkolne były połączone w dywizjon, którego dowódca podlegał komendantowi szkoły, współpracując w dziale naukowym z dyrektorem nauk.
Oprócz oddziałów szkolnych istniał przy szkole dywizjon ćwiczebny, który dostarczał sprzęt, konie wierzchowe, konie zaprzęgowe, a w razie potrzeby i obsługę, na ćwiczenia i na ostre strzelania.
Wychowankowie Szkoły rekrutowali się z absolwentów jednorocznego kursu unitarnego Szkoły Podchorążych Piechoty, ze Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, a również ze szkół podchorążych rezerwy innych rodzajów broni i korpusów kadetów.

Początkowe tolerancyjne warunki przyjmowania do Szkoły byly stopniowo obostrzane, ściśle obowiązywało posiadanie matury, a wreszcie wprowadzono egzamin wstępny.
Praca wychowanków była intensywna: 8 godz. dziennych zajęć teoretycznych i praktycznych, do czego dochodziło kilka godzin pracy samodzielnej w odrabianiu zadań na dzień następny i przygotowywaniu się do repetycji.
Stosowana w Szole metoda nauczania polegała na ćwiczeniach praktycznych, pokazach, wykładach, zadaniach klasowych i domowych, repetycjach, kolokwiach i dyskusjach na wykładach.
Dzień pracy zaczynał się o godzinie 6.00. Po gimnastyce i śniadaniu wykłady i ćwiczenia od 7.30 do 16.00 z krótką przerwą na drugie śniadanie. Po obiedzie od 17.30 nauka własna do 22.00 z półgodzinną przerwą na kolację.
Program roku szkolnego wyglądał następująco:
- nauka w szkole (młodszy rocznik 7, starszy rocznik 6 miesięcy)
- pobyt w obozie (młodszy rocznik i starszy rocznik 2 miesięcy)
- praktyka w pułkach (młodszy rocznik i starszy rocznik 2 miesięcy)
- podróż krajoznawcza (starszy rocznik 2 tygodnie)
- urlop (młodszy rocznik 1 miesiąc, starszy rocznik 6 tygodni)

Szkoła posiadała świetlicę, czytelnię, kawiarnię, bibliotekę, gabinety naukowe, laboratoria.
Życie naukowe kwitło w całej pełni. Podchorążowie tworzyli kółka wg własnych upodobań, jak np. śpiewacze, muzyczne, literackie, sportowe itp.

Z biegiem czasu powstawały tradycje. Jedną z najstarszych było ofiarowanie srebrnych ostróg koledze z ostatnią lokatą.
Uroczyście czczono dzień patronki artylerii św. Barbary. W dniu tym młodszy rocznik po raz pierwszy wychodził na miasto, a na zakończenie dnia odbywała się wspólna uczta obu roczników bez udziału oficerów.
Wielkie uroczystości były związane z promocją na podporucznikow 15 sierpnia, poprzedzane uroczystym pogrzebem podchorążego, a narodzinami podporucznika; następnie odbywala się defilada przed wlaścicielem srebrnych ostróg.
Prymus rocznika otrzymywał z rąk przedstawiciela Prezydenta R.P. szablę, a następny po nim dostawał lornetkę od Szefa Departamentu Artylerii.
Ilość absolwentów wynosiła zaledwie 68 w roku 1924, około 100 w następnych 3 rocznikach, ponad 100 w kolejnych 5 latach a od 1934 promocje osiągnęły liczbę około 150 podporuczników.

Sarna

Szkoła w całej okazałości, rok 1932-33: budynki, place, sale, gabinety; sekcje sportowe:

momenty uroczyste: promocje, święta, imieniny Marszałka:

Sarna

Rok 1933, najwazniejsi oficerowie kadry uczestniczący w jubileuszowej X. Promocji:
Komendant Centrum Wyszkolenia Artylerii, gen. dyw. Rudolf Prich:

Komendant SPArt, płk. Michał Gnoiński:

Zastępca komendanta, płk. Eugeniusz Luśniak:

Ustępujący Dyrektor Nauk, mjr. Władysław Kaliszek:

Dowódca Dyonu Szkolnego, nowy Dyrektor Nauk (od 1934 ostatni, czwarty Komendant SPArt), ppłk. Adam Sawczyński:

Sarna

Gen. dywizji Rudolf Prich (1881-1940), ur. 6 VIII 1881 w Opawie (Sląsk Cieszyński), zamordowany w 1940 we Lwowie. Ppłk. artylerii austriackiej. W Wojsku Polskim od VI-XII 1919. Szef oddziału w Komisji Likwidacyjnej w Wiedniu. Szef sztabu DOGen. Lwów (płk. Sztabu Generalnego z 1 VI 1919), XII 1919 - IV 1920: szef Oddz. I Sztabu Naczelnego Dowództwa, IV 1920 - I 1922: szef Oddz. I Sztabu MSWojsk., I 1922 - IX 1923 dowódca 26 DP (generał brygady z 1 VII 1923). Od IX 1923 do VIII 1926 komendant Dośw. Centrum Wyszkolenia Armii w Rembertowie, od VIII 1926 do IX 1935 komendant CWArt w Toruniu. Prezydent RP, Ignacy Mościcki awansował go na generała dywizji ze starszeństwem z dnia 1 stycznia 1928 i 2. lokatą. Od 31.XII. 1935 przeniesiony w stan spoczynku, mieszkał we Lwowie.
We wrześniu 1939 zgłosił się do służby i powierzono mu 11 września dowodzenie pułkiem na południowym odcinku obrony Lwowa. Po zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną aresztowany przez NKWD i więziony na Zamarstynowie, tam tez zamordowany w niewyjaśnionych okolicznościach wiosną 1940 r. (nazwisko figuruje na tzw. liście ukraińskiej).
drugie zdjecie:

Sarna

Gen. bryg. Eugeniusz Ignacy Luśniak (ur. 1892-1954 )
wybitny artylerzysta, doskonały oficer przedwojennego Wojska Polskiego, dowódca, wychowawca.
Urodzony 8 XII w Przeworsku, syn Ignacego i Franciszki z d. Romańskiej. Uczęszczał do szkoły ludowej w Przeworsku i Jarosławiu.

- 1911 - uzyskał maturę w szkole realnej we Lwowie; jako uczeń należał do drużyny skautowej prowadzonej przez Andrzeja Małkowskiego (założyciela ZHP), tajnego koła samokształceniowego kierowanego przez S. Biegańskiego (późniejszego płk. dypl. WP) oraz do młodzieżowej organizacji niepodległościowej "Zarzewie". W 1911 był jednym z założycieli drużyn "Sokoła" w Przeworsku i tzw. drużyn bartoszowych w tym powiecie.
- 1912 r. - został słuchaczem studium rolniczego na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz prowadził pracę oświatową w powiecie przeworskim.
- 1913 - został powołany do służby w wojsku austriackim, którą odbył w 4 pułku artylerii nadbrzeżnej w Poli (Istria).
- 1918 r., po przejęciu władzy przez Jugosławię, brał udział w rozbrajaniu Niemców i Węgrów. Ochotniczo zaciągnął się do formowanej we Francji Armii Polskiej.
- IV 1919 - jako dowódca 105. baterii 1 pac walczył na froncie polsko - bolszewickim pod Łuckiem
- 1920 - brał udział w wyprawie kijowskiej
- 1920-1930 - wpierw jako dowódca dyonu w 31. pal w Równem, później szef kwatermistrzostwa w 10. pac w Przemyślu; w tym czasie awans do stopnia podpułkownika
- 1932 - został mianowany zastępcą komendanta Szkoły Podchorążych w Toruniu ( 20..IX.1930 -1935 płk. Michała Roch-Gnoińskiego)
- XI.1935 - został dowódcą 5. pac w Krakowie (do września 1939 r.)
- 1939 - objął dowództwo artylerii dywizyjnej 55. DP (rezerwowej) Armii "Kraków"; walczył na linii Bielsko-Biała-Kolbuszowa-Tomaszów Lubelski. Wyróżnił się w walkach w rejonie Kąty-Długołęka-Otoka Grabińska, gdzie został ranny w głowę. Ok. 21 IX przedostał się na Węgry a stamtąd do Francji. W PSZ był dowódcą 3. pac w 3 DP
- VI 1940 - walczył nad Loarą i pod St. Nazaire. Po ewakuacji dywizji do Anglii został dowódcą 5. dyonu artylerii lekkiej 5. Bryg. Kadrowej Strzelców.
- 1943 - objął dowodzenie artylerii dywizyjnej 2 Dyw. Grenadierów Pancernych
- 1945 - został dowódcą 4. DP I Korpusu (największej polskiej dywizji na Zachodzie)
- 1946 - powrócił do Polski i otrzymał stanowisko dowódcy artylerii w 1. Warsz. DK, następnie inspektora artylerii w Okręgu Wojskowym w Poznaniu
- IV 1948 - awansował na stopień generała brygady i został szefem Dep. Uzbrojenia MON
- 1949 - odwołano go ze stanowiska i mianowano dyr. Centralnego Wojskowego Klubu Sportowego "Legia"
- 1950 - przeniesiony został w stan spoczynku
- 6.X.1952 - aresztowany przez Informację Wojskową pod zarzutem działalności spiskowej i szpiegowskiej na rzecz państw zachodnich. Sprawa ta miała być związana z wcześniejszymi zarzutami wobec ge. Tatara i grupy wyższych dowodców wywodzących się z przedwojennego WP
- XII.1952-25.I.1954 - śledztwo i proces został zakończony skazaniem przez NSW na karę 15 lat więzienia (więziony był na warszawskim Mokotowie i we Wronkach). Z powodu złego stanu zdrowia (jeszcze przed aresztowaniem chorował na nowotwór) więzienna kom. lekarska skierowała do Dep. Więziennictwa MBP wniosek o natychmiastową przerwę w odbywaniu kary. Wniosek pozostał bez odpowiedzi.
- 28.X.1954 - generał Eugeniusz Luśniak umiera w celi we Wronkach. Rodzinie odmówiono wydania zwłok. Został pochowany w nieoznakowanym grobie na cmentarzu przywięziennym.

Odznaczony: Krzyżem Walecznych (1920), Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-20 (1928), Złotym Krzyżem Zasługi (1928); Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1934).
wg. Toruńskiego Słownika Biograficznego, Anna Zakrzewska, Toruń

Sarna

płk art. Adam Tymoteusz Sawczyński (1892-1975), oficer sł. st. art. WP, płk (1936)
Ur. 22 VIII 1892 we Lwowie, syn Henryka / lwowskiego historyka 1861-1923/. Ukończył we Lwowie gimnazjum. Jako poddany austriacki zostaje powołany do służby wojskowej w armii austriackiej, gdzie ukończył szkołę oficerską artylerii. Brał udział w I wojnie światowej 1914-1928. Walczył na froncie rosyjskim i włoskim. Awansowany do stopnia por. Po upadku monarchii Austro-Węgierskiej od XI 1918 służy w WP. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1919-1920 w szeregach 12 pap. Za męstwo wykazane na polu walki odznaczony VM kl. 5. Dowodził baterią potem dywizjonem. Awansowany do stopnia kpt. sł. st. art. Po wojnie zweryfikowany w stopniu mjr sł. st. art. z starszeństwem od 1 VI 1919, służył w 12 pap na stanowisku d-cy I dywizjonu 12 pap stacjonującego w Tarnopolu. Przeniesiony po 1926 z 12 pap do Centrum Wyszkolenia Artylerii na stanowisko wykładowcy. Awansowany do stopnia ppłk sł. sł. st. art. 1 I 1928. Następnie w latach 1928-1929 d-ca baterii szkolnej, potem w latach 1929-1931 d-ca dywizjonu szkolnego w Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu. W latach 1931-1934 d-ca 2 dak w Dubnie, a w okresie 1934-1935 wykładowca przedmiotu taktyka artylerii w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Następnie od 1 VIII 1935 do 16 VI 1936 dowodził 18 pal w Ostrowi Maz. Awansowany do stopnia płk sł. st. art. 1 I 1936. Z dniem 23 VI 1936 mianowany k-dtem Szkoły Podchorążych Artylerii w Toruniu. Funkcję pełnił do początku IX 1939. W wojnie obronnej we IX 1939 d-ca artylerii dywizyjnej 41 DP Rez. sformowanej głównie z podchorążych i kadry szkół podchorążych. Brał udział w walkach z Niemcami na Narwią i Bugiem oraz na Lubelszczyźnie. Po kapitulacji oddziałów polskich dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w oflagach głownie w II C w Woldenbergu, gdzie był starszym III batalionu jenieckiego. W obozie należał do grona najbardziej czynnych wykładowców i animatorów życia naukowego. Prowadził i inspirował badania nad dziejami kampanii wrześniowej 1939. Po ewakuacji jeńców 25 I 1945 z oflagu w Woldenbergu znalazł się w grupie jenieckiej, która dotarła pieszo w głąb Niemiec. Po uwolnieniu z niewoli w IV 1945 pozostał na Zachodzie. Wyjechał do Wlk. Brytanii i tam osiadł na stałe. Mieszkał w Londynie. Aktywny w środowiskach kombatanckich. Pracował w Instytucie im. gen. W. Sikorskiego. Był wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Historycznego, redaktorem wydawnictwa Polskie Siły Zbrojne w II wojnie światowej, t. 1, Kampania wrześniowa 1939. W latach przedwojennych cieszył się opinią doskonałego oficera z racji swej znajomości rzemiosła artyleryjskiego. Choć nie był oficerem dypl. był wykładowcą w WSWoj. Był też znakomitym wychowawcą młodzieży szczególnie w okresie kierowania Szkołą Podchorążych Artylerii w Toruniu.
19 III 1975 w następstwie wypadku drogowego odniósł ciężkie obrażenia w wyniku, czego zmarł w 21 III 1975 w szpitalu londyńskim. Jego prochy został sprowadzone do Polski i pochowane na cmentarzu Salwadorskim w Krakowie.

Odznaczony VM kl. IV nr 00132 i kl. V, Krzyżem Komandorskim Polonia Restituta, KW, ZKZ

Sarna

Ppłk. art. Władysław Kaliszek (1895-1940), syn Jana i Walerii z Jabłońskich, ur. 10.X.1895 w Kałudze. Od 1916 w armii rosyjskiej, w której ukończył szkołę oficerską. W 1917 r. w III Korpusie Wschodnim. Członek POW. Od 1918 w WP, adiutant 1 BArt. Polowej, potem dowódca baterii w 1 pap (Warszawa) i 6 dak (Stanisławów).
W garnizonie toruńskim jako dowódca 2 baterii szkolnej OSA/SPArt. w latach 1929-30 i kierownik nauk 1930-1933. Od 1935 r. dowódca 12 dak (Ostrołęka) i 1 dak (Warszawa).
W 1939 r. dowodził artylerią dywizyjną 24 DP, osłaniając szlak na Lwów w ramach GO "Jasło" (południowy odcinek Armii "Karpaty"), w atakach w rejonie Birczy pod Przemyślem, a od 14 września w ramach zgrupowania wojsk dowodzonych przez gen. Kazimierza Sosnkowskiego przebijającego się do Lwowa. W okolicy Jawornika Ruskiego, podczas formowania kolumn marszowych pod ostrzałem artylerii niemieckiej 2 DG, były d-ca 24 pal ppłk. Wł. Kaliszek odebrał dywizjony artylerii z pułków piechoty i sformował grupę artylerii dywizyjnej. Po zajęciu stanowisk ogniowych grupa artylerii wspierała ogniem oddziały piechoty. Rano 12 września w rejonie Łodzinki Dolnej grupa artylerii została zaatakowana przez artylerię wroga. Grupa odpowiedziała huraganowym ogniem i powstrzymując niemiecką 2 DP, wsparła jednocześnie polski konratak. Bój ten przyniósł duże straty w ludziach i sprzęcie. Grupa artylerii przesunięta została do Niżankowic, gdzie zorganizowała obronę - 13 września odparła dwa ataki nieprzejaciela. 13/14 września przemarsz w rejon Tyszkowic, gdzie ponownie połączyły się wszystkie oddziały 24 DP, jednak wobec braku uzupełnień - w bardzo uszczuplonych stanach. W Tyszkowicach 24 pal ostrzeliwał podchodzącego nieprzyjaciela, ponosząc ciężkie straty. 24 DP działała wówczas w składzie grupy wojsk pod dowództwem gen. K. Sosnkowskiego. 15 września nastąpił odwrót na Mościska, po południu osiągnięto okolice Chorośnicy - cały czas wśród nieustannych nalotów i bombardowań. Wieczorem rozpoczęto marsz do Lasów Janowskich. 16 września rano, pod Boratyczami 24 DP w ciężkich walkach odrzuciła niemiecką 2 DG, do czego walnie przyczyniły się baterie 24 pal. Lasy Janowskie osiągnięto późnym popołudniem, forsownym marszem przez Nowosiółki, Mużyłowice, Berdychów i Mołoszkowice. 17 września pułk odpierał niemieckie ataki na oddziały 24 DP. 18 września marsz 24 DP do Rzęsnej Ruskiej został zatrzymany przez Niemców. W walkach wzięły udział resztki dywizyjnej grupy artylerii z 2 i 9 baterią 24 pal. Polski atak uzyskał początkowo powodzenie, jednak został zatrzymany zmasowanym ogniem niemieckim z udziałem lotnictwa. Dywizja nie posiadała żadnych rezerw. Wobec braku wsparcia ok. godz. 16.00 w Żorniskach gen. Sosnkowski formalnie rozwiązał 24 DP, polecając zniszczyć sprzęt i tabory. Resztki oddziałów artylerii pod dowództwem ppłk. Wł. Kaliszka podjęły nieudaną próbę przebicia się przez oddziały Armii Czerwonej w kierunku Żółkwi i zostały 21 września ostatecznie rozbite. Większość oficerów 24 pal umieszczono w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie i wiosną 1940 r. wymordowano w lasach katyńskich i więzieniach NKWD w Charkowie i Kalininie (Twer).
Sam ppłk. Kaliszek aresztowany przez sowietów i więziony w Starobielsku, został zamordowany w Charkowie w kwietniu 1940 r.

Odznaczony VM 5 kl., ZKZ, MN, medalami 1918-1921 i 10-lecia.

Sarna

Słowikowski Stefan (1903-1976) - kadet, oficer sł. st. art. WP, kpt. art. (1937)
Ur. 25 VII 1903. Po ukończeniu szkoły powszechnej uczył się w Korpusie Kadetów Nr 1 we Lwowie. Jako kadet brał udział w III Powstaniu Śląskim V-VII 1921. Walczył w stopniu st. sierż. w pociągu pancernym. Po zakończeniu powstania powraca do nauki w KK Nr 1, gdzie w 1924 zdał egzamin maturalny. W latach 1924-1926 w Oficerskiej Szkole Artylerii w Toruniu. Promowany na stopień ppor. sł. st. art. 15 VIII 1926 (III promocja) z przydziałem do 27 pap we Włodzimierzu Wołyńskim. Do stopnia por. awansowany 15 VIII 1928. Przeniesiony w 1930 do 32 dal w Rembertowie, a następnie SPArt. jako wykładowca. W styczniu 1933 do 8 pac w Toruniu. Awansowany do stopnia kpt. sł. st. art. 19 III 1937. W latach 1937-1939 pełnił funkcję d-cy baterii, potem adiutanta pułku. W VIII 1939 objął funkcje d-cy 1. baterii haubic 155 mm w mobilizowanym przez 8 pac 88 dac. Brał udział w walkach z Niemcami na szlaku bojowym 88 dac. Uczestnik obrony Warszawy na odcinku „Warszawa-Wschód”, gdzie dowodził 1 baterią 88 dac. Po kapitulacji Warszawy od 28 IX 1939 w niewoli niemieckiej. Wojnę spędził w oflagu. Po odzyskaniu wolności wiosną 1945 powrócił do kraju. Mieszkał w Warszawie, gdzie zmarł 2 VI 1976.
Odznaczony: Śląską Wstęgą Waleczności.
---------
Dziadka Stefana (męża Zofii, siostry babci Heli-żony kpt. Janusza Sarneckiego) pamiętam jeszcze z najodleglejszych lat dziecinstwa: był wysoki, zupełnie siwy, nosił okulary w grubej oprawce. Odszedł nagle.
Wreszcie miałem okazję zobaczyć dokumenty w CAW - będzie tego kilkadziesiąt stron (!), co znacznie pomoże rozbudować niniejszy biogram.

Sarna

Suplement do postaci dziadka, kpt. Stefana Słowikowskiego:

88 DYWIZJON ARTYLERII CIEZKIEJ
"Dywizjon zmobilizowano w ostatniej dekadzie sierpnia 1939 r. w Toruniu, rozwijajac jeden z dywizjonow 8 p.a.c. do stanu wojennego.
Dowodca byl mjr. Jerzy Henryk Władyslaw Trzaska-Durski.
Baterie: kpt. Stefan Słowikowski, por. Edward Frączek, kpt. Marian Kaczorowski; por. Maksymilian Kreutzinger, por. Aleksander Janusz, ppor. Michal Samulski, ppor. Witko.
Dywizjon przeznaczono do armii "Modlin" i przewieziono transportami kolejowymi na jej teren jeszcze przed 1 wrzesnia. Tam przydzielono dywizjon do 20 DP skierowujac go na prawe skrzydlo do rejonu Gruduska. Dywizjon wzmacnial ognie obronne 20 pal i 59. dal na linii umocnien w rejonie Mlawy.
Na 20 DP natarly dwie dywizje piechoty (61, 11, DPanc. "Kempf"). 88 dac od samego poczatku znalazl sie w wirze walki i rozpoczal intensywne zwalczanie nieprzyjaciela, zadajac mu dotkliwe straty. Sam rowniez znalazl sie pod ogniem artylerii niemieckiej. Dywizja przez trzy dni stawiala twardy opor, ponoszac krwawe straty. Wielkie straty i wyrwy w systemie obronnym zmusily w koncu dywizje do wycofania sie. 88 dac oddano w nocy 2/3 wrzesnia do dyspozycji odwodowej 8 DP w miejscowosci Sulmierz. W nocy 3/4 wrzesnia wybuchla w dywizji panika. Dywizjon wyprowadzil z zametu wiekszosc dzial do Modlina, dokad dotarl 6 wrzesnia. Tylko bateria druga stracila swoje dziala.
Z Modlina dywizjon skierowano do odtworzonej 20 DP, ktorej dzialanie wspieral w rejonie Struga-Zielonka, od 9 wrzesnia.
14 wrzesnia wycofano dywizje z artyleria do Warszawy. 88 dac zajal stanowiska na Pradze, wchodzac w sklad grupy ogolnego dzialania do dnia kapitulacji stolicy."
- "Ksiega pamiatkowa artylerii polskiej 1914-1939", Kolo oficerow artylerii polskiej na obczyznie, Londyn 1975, str. 406

Bitwa pod Mławą:
"Artylerię Ogólnego Działania stanowiły dwa dywizjony: 59 dal oraz 88 dac. Dowódcą artylerii OW i jednocześnie 59 dal był mjr Mieczysław Suzin; dowódcą 1. baterii - por. Wiesław Gąsiorowski, 2. - por. Jan Nowicki, 3. - kpt. Piotr Kaczkowski. 59 dal posiadał 12 dział 75 mm, wz 97. Dowódcą 88 dac byl mjr Jerzy Henryk Władysław Trzaska-Durski. Dywizjon miał 12 haubic 155 mm, wz. 17. Dowódcami baterii byli: 1. - kpt. Stefan Słowikowski, 2. - por. Edward Frączek, 3 - kpt. Marian Kaczorowski.
59 dal mial za zadanie bezpośrednie wsparcie pozycji batalionów, głównie zaś centralnej, zajmowanej przez III/79pp: Debsk - Nosarzewo
- http://mapy.google.pl/map...294914&t=h&z=12
88 dac miał kłaść głowną zaporę ogniową na kierunkach: Krzynowłoga Mała - Chmieleń Wielki - Cichowo, Dzierzgowo - Szumsk, Dobrogosty Parcele oraz wieś Krery. Do zadań dywizjonu nalezało równiez: zwalczanie celów rozpoznanych na dalekim przedpolu; zwalczanie broni pancernej ogniem zaporowym; na odcinku pozycji "Zaboklik", w terenie międzyleśnym, na zachodnich stokach wzgorza 195,0, na zachód od Krzynowłogi Małej, w rejonie podejść do m. Ozumiech z kierunku Cichowa; zwalczanie celów ruchomych i piechoty wroga na wyjściach i skrzyzowaniach ześrodkowanych ogniem artylerii.
- BITWA POD MLAWA 1939, Ryszard Juszkiewicz, str. 56-57

Sarna

JANUSZ SARNECKI (1901 - Śladów 18.IX.1939),
oficer dypl. sł. st. art./int. WP, kpt. (1938)

- ur. 29 VIII 1901 w Pińczowie, syn Jana i Józefy ze Stankiewiczów.
- 1919 - jako osiemnastoletni uczeń pińczowskiego Gimnazjum Realnego zgłosił się na ochotnika do Wojska Polskiego
- 17.VII.1920 - 25.VII.1920 - przydzielony do 201 pp ochotn., do 12 kompanii
- 25.VII.1920 - 1.IX.1920 - walczył na froncie
- 2.VII.1920 - 30.XI.1920 - przydzielony do oddziału konnych zwiadowców w 201 pp ochotn.
- 31.XI.1920 - urlopowany bezterminowo, powraca do Gimnazjum w rodzinnym Pińczowie
- 1.IX.1924 - 28.IX.1925 w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie, w 55. klasie (dyr. nauk mjr. Marian Porwit)
- 30.VI.1925 - 1.XI.1925 - na praktyce w 2 pp Leg., 5 komp.
- 1.XI.1925 - 2.XI.1927 w Oficerskiej Szkole Artylerii w Toruniu.
- 2.IX.1926 - 1.XII.1926 - praktyce w 2 pp Leg., II Dyon, 5 bateria
- 15.VIII 1927 - promocja na podporucznika i wcielenie do 8 pap w Płocku, III Dyon, 7 bateria
- 15.III.1930 - przeniesiony z baterii 7 (armat 75 mm) do 8-ej (haubic 100 mm)
- 4.V.1930 - odkomenderowany na kurs oficerów zwiadowczych do Szkoły Strzelań Artylerii w C.W.Art. w Toruniu
- 1932 - przeniesiony do Szkoły Podchorążych Artylerii w Toruniu na stanowisko d-cy plutonu, wychowawcy i komendanta klasy w 2 baterii szkolnej.
- 1934-1936 - studiował w Wyższej Szkole Intendentury w Warszawie; XI promocja
- 3.IX.1936 przeniesiony do korpusu oficerów intendentów (Szefostwo Intendentury DOK VII Poznań)
- 1.XI.1936 - otrzymał tytuł naukowy oficera intendenta dyplomowanego (dyr. nauk kursu int. W.S.Woj., płk. int. dypl. Ignacy Witek)
- 1936 - przeniesiony na stanowisko oficera intendentury w sztabie 25 DP w Kaliszu (komendant W.S.Woj. gen. dyw. Tadeusz Kutrzeba)
- 1937 - praktyka w Warszawie (Skł. Mund. Nr 3, S. M. Int. Nr 7 w 7 b. telegr.),
udział w ćwiczeniach aplikacyjnych DOK VII (jako szef intendentury dywizji piechoty),
w manewrach pomorskich DOK VII (jako referent Sam. Ref. Ogólnego oraz jako oficer łącznikowy Szefa Int. DOK VII)
- 1937 - mianowany szefem służby intendentury 25 Kaliskiej DP gen. bryg. Franciszka Altera.
- 1938 - mianowany kapitanem intendentury
- 1.IX.1939 - obejmuje stanowisko oficera OPL Kalisz; po utworzeniu G.O. Knolla-Kownackiego objął funkcję adiutanta 25 pal / 25 DP
- 18 IX 1939 - po całonocnej przeprawie 7 ocalałych z bombardowań dział (przez Bzurę w Witkowicach:
1 bateria i 3 działa z II. dywizjonu) wpada w zasadzkę na skraju puszczy Kampinowskiej we wsi Śladów
(oddziały niemieckiej 4 DPanc. i SS - Leibstandarte AH) i ginie (grunta Tempczyka "w lasku")
- 18.V.1941 - rozpoznanie zwłok i ekshumacja na cmentarz wojskowy we wsi Janówek
- 15.II.1952 - ekshumacja na Cmentarz Wojskowy na Powązkach, kwatera C25

Odznaczenia: Srebrny Krzyż Zasługi, Medal Za Wojnę 1918-21, Medal "Za długoletnią służbę X lat"

qrak

Coś boty wyjątkowo "polubiły" ten temat. Zamykam na próbę, może się odczepią.