Firma Braci Jabłkowskich była mocnym znakiem najlepszych tradycji polskiego kupiectwa, symbolem rozkwitu i prosperity Drugiej Rzeczpospolitej. Właściciele stosowali z powodzeniem najnowocześniejsze metody handlowe i reklamowe. Dom Towarowy, jako "magazyn zadowolonych klientów" jednocześnie zatrudniał bardzo kompetentnych, zaangażowanych i lojalnych pracowników. Wojna światowa i czas stalinowski położyły kres doskonale funkcjonującej firmy. Nigdy już nie dowiemy się, czy dziś mogłaby konkurować np. z londyńskim Harrodsem czy paryskimi Galeries Lafayette... a przecież trzeba pamiętać, że Warszawa w dobie lat trzydziestych była często określana mianem Paryża wschodu.
Dom Braci Jabłkowskich miał swój początek w niewielkim sklepie założonym w 1884 roku w domu przy ulicy Widok w Warszawie. Potem był kilkupiętrowy lokal na Brackiej 23 (w 1900 r.), aby w roku 1914 ostatecznie przenieść się do nowego sześciokondygnacyjnego gmachu przy Brackiej 25. Jako największy dom handlowy w kraju utrwalił swoją pozycję otwierając w 1919 roku podobny dom w Wilnie.
Budynek, autorstwa architekta prof. Karola Jankowskiego (założyciela Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej), był jednym z bardziej znaczących dzieł architektury pocz. XX wieku. Szkieletowo-przestrzenny układ pozwolił na stworzenie biegnącego przez trzy kondygnacje hallu; bogato przeszklona ściana była ozdobiona stylizowanym witrażem (projektu prof. grafiki warszawskiej ASP, Edmunda Bartłomiejczyka). Projektowane powiększenie obiektu obejmowało sąsiednie domy na ulicy Chmielnej spod numerów 19 i 21. Tynki, położone w trakcie budowy, nie zostały zmienione do dziś (mimo wypalenia w 1944 r.). Budowa trwała równo dziesięć miesięcy, wliczając wykończenie wnętrz: urządzeń, wyposażenia, mebli. W budynku funkcjonowały cztery windy. Jedna łączyła paczkarnie (były na każdej kondygnacji), zaś dwie kolejne, osobowe, były dla klientów czwartego i piątego piętra. Ostatnia, towarowa, działała przy tylnej klatce schodowej. Budynek miał pełen asortyment ubiorów i dodatków dla kobiet, mężczyzn i dzieci. W podziemiu można było nabyć meble, towary podróżne, oświetlenie.
Kawiarnia mieściła się na trzecim piętrze, a na szóstym był taras-ogród oraz druga kawiarnia letnia z teatrzykiem dla dzieci. Cała organizacja wyznaczona była przez 44 jednostki samodzielne zwane sklepami. Każdy z nich posiadał od 5 do 10 działów, asortymentowych zaś było blisko 300! Dom stosował najnowocześniejsze metody przyspieszające obrót, w tym dopasowywanie zapasów do ostatnich, obniżonych cen, kolejne obniżki cen artykułów posezonowych, wreszcie zakrojoną na szeroką skalę działalność reklamową i wydawniczą (ogłoszenia, katalogi, kalendarze, ulotki) i sprzedaż wysyłkową (patrz: galeria ») Reklama katalogowa docierała w latach trzydziestych do ok. 16 tysięcy adresatów i około 8 tysięcy znanych z nazwiska i adresu klientów warszawskich. Duży nakład, wahający się od 25 do 40 tysięcy, obejmował każdy z 9 katalogów sezonowych.
Jakość i styl obsługi nie miały sobie równych. Dobrze dobrany i wykształcony personel (650 osób w Warszawie i 250 w Wilnie) dbał o zaspokojenie najbardziej wyszukanych gustów klienteli. Zasady, którymi kierowano się podczas pracy nie były tajemnicą: publikowano je w Biuletynach Firmowych. Organizowano wyjazdy służbowe pracowników przygotowujących nowe kolekcje. W stosunku do warszawskich, najdroższych salonów mody (było ich w sumie ok. dziesięciu) można było zamówić ok. dwie do trzech kreacji w sezonie, bowiem na tyle mogły sobie pozwolić klientki klasy średniej. Podróże odbywały się zazwyczaj do Paryża, Wiednia, czasem do Berlina. Na Targi Lipskie, British Industries Fair w Londynie, Fiore de Lyon we Francji, a także targi w Mediolanie, Bazylei i w Pradze jeździła kolejna grupa pracowników realizująca konkretne zakupy towarów.
Przedsiębiorstwo przetrwało pierwszą wojnę światową, wojnę celną z Niemcami w połowie lat dwudziestych, wielki kryzys światowy początku lat trzydziestych. Po wybuchu wojny w końcu września 1939 roku przedsiębiorstwo uległo likwidacji, a reaktywowane w 1945 ostatecznie zniszczono dekretem w 1950 roku i bezprawnym przejęciem przez państwo w roku 1952. Senior rodu, dyrektor Domu Towarowego w latach 1926-1939 i 1945-1950, pan Feliks Jabłkowski, zmarł w roku 1984. Pan Jan Jabłkowski, syn i spadkobierca, wciąż nie ustaje w staraniach o odzyskanie domu; wspiera go, utworzone w 2004 roku, Stowarzyszenie Przyjaciół Domu Towarowego Bracia Jabłkowscy www.braciajablkowscy.pl .
 |
Źródło: DOM TOWAROWY BRACIA JABŁKOWSCY. Romans ekonomiczny . Feliks Jabłkowski, Warszawa 2005 |