C Y T A D E L A

[Sarna]

Poniższa instrukcja, służąca jako dodatek do regulaminu "Służba garnizonowa" (Warszawa 1919), w dobry sposób ilustruje, czym była Warta Główna w garnizonie, jak i skąd kształtowała się tradycja zmiany warty na posterunkach ochronnych a potem honorowych w Warszawie, do ostatniej warty ochronnej Baonu Stołecznego z 5 X 1939 r. włącznie.

INSTRUKCJA dla Warty Głównej.

Stan warty: 1 oficer, 4 podoficerów i 57 szeregowców

Wykaz posterunków:
- szyldwach na platformie,
- przy areszcie (1 przy kracie, 1 w sieni)
- przy wejściu do Komendy Miasta
- przy wejściu do Sztabu Generalnego
- w bramie bocznej Sztabu Generalnego
- przy bramie D.O. Gen.
- przy Komisji Kasowej
- przy Hotelu Bristol
- przy Wydziale personalnym Sztabu Generalnego
Pogotowia:
- przy Sztabie Generalnym 1/2 sekcji
- przy Hotelu Bristol 1 sekcja

Wykaz miejsc posterunkow pogotowia:
- w Stabie Gener. na 2-m piętrze przy dr. tel., w Hotelu Bristol w westybulu i przy drzwiach Prezesa ministrów (2 posterunki).

Obowiązki posterunków:
Szyldwach: 1. nikogo nie wpuszcza na platformę bez komendanta warty lub rozprowadzającego i nikogo nie wpuszcza z wartowni (wyjątek rodzina stróża tam mieszkającego; 2. wojskowych zatrzymuje na platformie i daje znać do wartowni (dzwonek); 3. o wszystkich wypadkach zachodzących na ulicy melduje komendantowi warty.
Przy areszcie: 1. nikogo nie wpuszcza bez Komendanta lub rozprowadzającego, jak również nie wypuszcza, wyjąwszy kancelistów aresztu; 2. baczy na spokój między aresztowanymi.
Przy wejściu do Dowództwa Miasta: 1. uważa by nie zbierały się gromady ludzi; 2. po godzinach służbowych wpuszcza tylko wojskowych
Przy wejściu do Sztabu Gen.: nikogo nie wpuszcza bez przepustek.
Przy bramie Sztabu Gen.: 1. cywilnych wpuszcza tylko za przepustkami; 2. wojskowych wpuszcza tylko za legitymacjami.
Przy bramie D.O.Gen.: obowiązki te same.
Przy Komisji Kasowej: oba posterunki1. wpuszczają tylko za przepustkami cywilnymi 2. wojskowych za legitymacjami; 3. po 19-ej nikogo nie wpuszczają prócz wojsk. tam pracujących.
Przy Hotelu Bristol: oba posterunki baczą na porządek przed hotelem i w hotelu.
Przy Wydziale personalnym Szt. Gen.: 1. baczy na porządek przed bramą, 2. po 19-ej godz. nie wpuszcza cywilnych wcale.
Obowiązki posterunków pogotowia:
W Sztabie Generalnym przy drutach telef. baczy by nikt nie uszkodził drutów.
W Hotelu Bristol służą jako łączniki z pogotowiem.

odrębnie -
Instrukcja dla warty zakładu karnego.
Instrukcja dla warty koszarowej przy ulicy Ciepłej.

Poniższa instrukcja, służąca jako dodatek do regulaminu "Służba garnizonowa" (Warszawa 1919), w dobry sposób ilustruje, czym była Warta Główna w garnizonie, jak i skąd kształtowała się tradycja zmiany warty na posterunkach ochronnych a potem honorowych w Warszawie, do ostatniej warty ochronnej Baonu Stołecznego z 5 X 1939 r. włącznie.

INSTRUKCJA dla Warty Głównej.

Stan warty: 1 oficer, 4 podoficerów i 57 szeregowców

Wykaz posterunków:
- szyldwach na platformie,
- przy areszcie (1 przy kracie, 1 w sieni)
- przy wejściu do Komendy Miasta
- przy wejściu do Sztabu Generalnego
- w bramie bocznej Sztabu Generalnego
- przy bramie D.O. Gen.
- przy Komisji Kasowej
- przy Hotelu Bristol
- przy Wydziale personalnym Sztabu Generalnego
Pogotowia:
- przy Sztabie Generalnym 1/2 sekcji
- przy Hotelu Bristol 1 sekcja

Wykaz miejsc posterunkow pogotowia:
- w Stabie Gener. na 2-m piętrze przy dr. tel., w Hotelu Bristol w westybulu i przy drzwiach Prezesa ministrów (2 posterunki).

Obowiązki posterunków:
Szyldwach: 1. nikogo nie wpuszcza na platformę bez komendanta warty lub rozprowadzającego i nikogo nie wpuszcza z wartowni (wyjątek rodzina stróża tam mieszkającego; 2. wojskowych zatrzymuje na platformie i daje znać do wartowni (dzwonek); 3. o wszystkich wypadkach zachodzących na ulicy melduje komendantowi warty.
Przy areszcie: 1. nikogo nie wpuszcza bez Komendanta lub rozprowadzającego, jak również nie wypuszcza, wyjąwszy kancelistów aresztu; 2. baczy na spokój między aresztowanymi.
Przy wejściu do Dowództwa Miasta: 1. uważa by nie zbierały się gromady ludzi; 2. po godzinach służbowych wpuszcza tylko wojskowych
Przy wejściu do Sztabu Gen.: nikogo nie wpuszcza bez przepustek.
Przy bramie Sztabu Gen.: 1. cywilnych wpuszcza tylko za przepustkami; 2. wojskowych wpuszcza tylko za legitymacjami.
Przy bramie D.O.Gen.: obowiązki te same.
Przy Komisji Kasowej: oba posterunki1. wpuszczają tylko za przepustkami cywilnymi 2. wojskowych za legitymacjami; 3. po 19-ej nikogo nie wpuszczają prócz wojsk. tam pracujących.
Przy Hotelu Bristol: oba posterunki baczą na porządek przed hotelem i w hotelu.
Przy Wydziale personalnym Szt. Gen.: 1. baczy na porządek przed bramą, 2. po 19-ej godz. nie wpuszcza cywilnych wcale.
Obowiązki posterunków pogotowia:
W Sztabie Generalnym przy drutach telef. baczy by nikt nie uszkodził drutów.
W Hotelu Bristol służą jako łączniki z pogotowiem.

odrębnie -
Instrukcja dla warty zakładu karnego.
Instrukcja dla warty koszarowej przy ulicy Ciepłej.

[Sarna]

Baon Stołeczny, 1936-1939
Wytyczne do pełnienia służby reprezentacyjnej i garnizonowej
- rozkład zajęć w cyklu 3-dniowym (służba wartownicza, pogotowie garnizonowe, szkolenie w toku służby zasadniczej)
- dzienny stan osobowy służby wartowniczej: 103 żołnierzy

Warta Główna
najważniejsze posterunki wart ochronnych:
- Komenda Miasta (duża zmiana codziennie)
- Dowództwo DOK I (od 1937 r.)
- Wojskowe Więzienie Śledcze nr 1
- Fort Służewo
- IV Dzielnica Mokotów
- 1. Pułk Lotniczy Okęcie
wart honorowych:
- Grób Nieznanego Żołnierza (dwie warty dziennie)

24 sierpnia 1939 r. - sformowanie 2 baonów wartowniczych (z terminem gotowości na 4 dzien mobilizacji):
- bwart. nr 12 o składzie 3 kompanii (do 13 IX w Cytadeli),
4. komp. - w Palmirach, z zadaniem ochrony składów amunicyjnych (d-ca kpt. Aleksander Jastrzębski)
- bwart. nr 14 o składzie 4 kompanii i plut. km

29 sierpnia 1939 r. - dodatkowe posterunki wartownicze:
- most Kierbedzia - 1 podofic., 10 strz.
- most Cytadela - 2 podofic., 23 strz.
- most Poniatowskiego - 1 podofic., 10 strz.
- most Świdry - 1 ofic. rez., 1 podofic., 18 strz.
(odprawy o 11.30, zmiany o 13.00, dowóz na miejsce ciężarówkami)

Baon Stołeczny, 1936-1939
Wytyczne do pełnienia służby reprezentacyjnej i garnizonowej
- rozkład zajęć w cyklu 3-dniowym (służba wartownicza, pogotowie garnizonowe, szkolenie w toku służby zasadniczej)
- dzienny stan osobowy służby wartowniczej: 103 żołnierzy

Warta Główna
najważniejsze posterunki wart ochronnych:
- Komenda Miasta (duża zmiana codziennie)
- Dowództwo DOK I (od 1937 r.)
- Wojskowe Więzienie Śledcze nr 1
- Fort Służewo
- IV Dzielnica Mokotów
- 1. Pułk Lotniczy Okęcie
wart honorowych:
- Grób Nieznanego Żołnierza (dwie warty dziennie)

24 sierpnia 1939 r. - sformowanie 2 baonów wartowniczych (z terminem gotowości na 4 dzien mobilizacji):
- bwart. nr 12 o składzie 3 kompanii (do 13 IX w Cytadeli),
4. komp. - w Palmirach, z zadaniem ochrony składów amunicyjnych (d-ca kpt. Aleksander Jastrzębski)
- bwart. nr 14 o składzie 4 kompanii i plut. km

29 sierpnia 1939 r. - dodatkowe posterunki wartownicze:
- most Kierbedzia - 1 podofic., 10 strz.
- most Cytadela - 2 podofic., 23 strz.
- most Poniatowskiego - 1 podofic., 10 strz.
- most Świdry - 1 ofic. rez., 1 podofic., 18 strz.
(odprawy o 11.30, zmiany o 13.00, dowóz na miejsce ciężarówkami)

[ArturS]

Dopiero wczoraj zwróciłem uwagę, że na tarasie Komendy Miasta w pierwszej połowie lat 30 tych pod scianą budynku stał stojak na karabiny:

http://www.audiovis.nac.g...95f59a318898da/

[Sarna]

Ależ oczywiście -

http://www.audiovis.nac.g...7cfe220172cd26/
http://audiovis.nac.gov.p...1d0a41d5c54700/
i okazjonalnie stojak na sztandar -
http://www.audiovis.nac.g...7cfe220172cd26/
czasowo wystawiano także stojak na sztandary -
http://www.audiovis.nac.g...7cfe220172cd26/

Po przebudowie elewacji gmachu Komendy (75 lat temu 19 XI 1937) stojaki zniknęły, a sam taras zyskał bardzo po wymianie połączonych łańcuchem piaskowcowych słupów na granitowe kule (stoją do dziś). Poszerzono także podest dla wartownika alarmowego:
przed 1937
http://audiovis.nac.gov.p...1d0a41d5c54700/
http://audiovis.nac.gov.p...1d0a41d5c54700/
po 1937
http://audiovis.nac.gov.p...1d0a41d5c54700/

Ależ oczywiście -

http://www.audiovis.nac.g...7cfe220172cd26/
http://audiovis.nac.gov.p...1d0a41d5c54700/
i okazjonalnie stojak na sztandar -
http://www.audiovis.nac.g...7cfe220172cd26/
czasowo wystawiano także stojak na sztandary -
http://www.audiovis.nac.g...7cfe220172cd26/

Po przebudowie elewacji gmachu Komendy (75 lat temu 19 XI 1937) stojaki zniknęły, a sam taras zyskał bardzo po wymianie połączonych łańcuchem piaskowcowych słupów na granitowe kule (stoją do dziś). Poszerzono także podest dla wartownika alarmowego:
przed 1937
http://audiovis.nac.gov.p...1d0a41d5c54700/
http://audiovis.nac.gov.p...1d0a41d5c54700/
po 1937
http://audiovis.nac.gov.p...1d0a41d5c54700/